Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία τοῦ πρωτοπρεσβύτερου Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, ἐπάνω στό χωρίο τοῦ κατά Λουκᾶν Εὐαγγελίου, κεφάλαιο 6ο, στίχοι 31 ἕως 36, στά πλαίσια τῆς ἑρμηνείας τοῦ κηρύγματος τῆς Κυριακῆς, πού ἔγινε τήν Κυριακή στίς 05-10-2008.

Τά κείμενα τά βιβλικά, καί δή τά εὐαγγελικά ὅπως αὐτό πού ἀκούσαμε πρίν ἀπό λίγο, εἶναι διαχρονικά· δηλαδή ἔχουν ἐφαρμογή πέρα ἀπό συνθῆκες ὁποιασδήποτε ἐποχῆς. Παντοῦ ἐφαρμόζονται καί ὅλα τά ἑρμηνεύουν. Κάτω ἀπό αὐτή τήν προοπτική, αὐτή ἡ εὐαγγελική περικοπή μπορεῖ νά ἀκουμπήσει τό σημερινό καί διαχρονικό θέμα, τῆς κρίσεως τοῦ κόσμου.

Ἀκοῦμε συνεχῶς -ἐρχόμενη ἡ ἀκοή μέσα ἀπό πολυποίκιλα ἐπίπεδα- τήν ἔννοια «κρίση». Μπορεῖ σήμερα νά ἐκφράζεται ὡς μιά ἔννοια παγκοσμίου οἰκονομικῆς κρίσεως. Ἡ εὐαγγελική περικοπή προσεγγίζει τό θέμα στό μεδούλι του καί πιάνει τήν ἱστορία στό βάθος της. Πρωτογενῶς μέν, γιά νά μποροῦμε νά ἐφαρμόσουμε τό λόγο τοῦ Χριστοῦ: «μή ταρασσέσθω ὑμῶν ἡ καρδία», δέν μπορεῖ ὁποιαδήποτε κρίση νά μᾶς πιάσει, ἀλλά ἀφετέρου, νά μποροῦμε νά μποῦμε στή ρίζα τοῦ πράγματος καί νά θεραπεύσουμε.

Ἄν ἀκούσουμε τή φωνή τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, ἀκόμη καί τοῦ εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, πού λέει: «νῦν κρίσις ἐστί τοῦ κόσμου τούτου», θά γνωρίσουμε πολύ καλά, πώς ἡ κρίση τοῦ κόσμου προέρχεται ἀπό τό σκοτισμό τοῦ μυαλοῦ τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος ἀπομακρυνόμενος ἀπό τό Θεό ἀλλοῦ στρέφεται καί τέλος στρέφεται στόν ἑαυτό του. Ὅλο τό μέγεθος τῆς κρίσεως εἶναι ἡ προσπάθεια τοῦ ἀνθρώπου νά ἀμυνθεῖ, νά ζήσει, νά προστατευθεῖ, ἀγνοώντας ὅλους τούς ἄλλους. Καί μάλιστα θέλει νά ζήσει καί ζώντας, θέλει ἄν κάτι δώσει, νά πάρει ἄλλα τόσα. Καί ἔρχεται αὐτή ἡ εὐαγγελική περικοπή ἡ ὁποία προσδιορίζει τήν κρίση στό βάθος ἑνός ἐμπορικοῦ, οἰκονομικοῦ, συναλλακτικοῦ μεγέθους καί σπάζει αὐτό τό μέγεθος.

Θυμηθεῖτε τί εἶπε τό κείμενο σέ τριπλό ἐπίπεδο: «ἄν ἀγαπᾶτε αὐτούς πού σᾶς ἀγαποῦν, τί ἔγινε;». «Ἄν ἀγαθοποιῆτε αὐτούς πού ἀγαθοποιοῦν γιά σᾶς, τί ἔγινε;». «Κι ἄν ἀπελπίζετε, δηλαδή ἐξουθενώνετε, αὐτούς πού τούς δανείσατε γιά νά τά πάρετε πίσω, τί ἔγινε;». Βλέπετε τό κείμενο, οὐσιαστικά ξέροντας τήν ποιότητα τῆς ζωῆς μας πού εἶναι αὐτός ὁ νοῦς ὁ ἐσκοτισμένος, πού θέλουμε ἐγωιστικά νά ζήσουμε κι ὅλο νά πάρουμε κι ἔστω νά δώσουμε ἀνταλλακτικά καί κάτι, μπαίνει στό μεδούλι τοῦ πράγματος καί προσέξτε τά τρία ἐπίπεδα μέσα ἀπό αὐτό πού εἶπε ὁ Χριστός· μίλησε γι’ αὐτή τήν κρίση πού εἶναι κρίση συναλλακτική. Βλέπετε, «ἄν ἀγαπᾶτε αὐτούς πού σᾶς ἀγαποῦν», εἶναι πνευματικό μέγεθος ἡ ἀγάπη, ὁ Θεός εἶναι ἡ ἀγάπη, καί κατεβάζουμε τήν ἀγάπη πού εἶναι ὁ Θεός καί τήν κάνουμε ἐμπόριο, σ’ ἀγάπησα καί δέν μ’ ἀγάπησες.

Τό δεύτερο μέγεθος τό «ἀγαθοποιεῖτε», τό νά κάνεις κάτι στό κοινωνικό ἐπίπεδο, νά κάνεις κάτι καλό κι αὐτό τό κάναμε ἐμπορικό στοιχεῖο. Ἐμπορικό κάναμε τό θέμα τῆς σχέσης μας μέ τό Θεό, ἐμπορικό τό θέμα τῶν κοινωνικῶν μας σχέσεων μέ τούς ἄλλους καί φυσικά παραμένει κι ἕνα τρίτο ἐπίπεδο τό «ἄν δανείσεις», λέει, «μήν ἀπελπίζεις τόν ἄλλο»· αὐτό εἶναι ἐμπορικό πού εἶναι! Ὁ Χριστός σπάζει κι αὐτό. Τό μόνο πού εἶναι ἐμπορικό καί νομικό τό σπάζει καί λέει μήν τούς διαλύετε, μήν τούς ἀπελπίζετε, μήν τούς ἐξουθενώνετε. Ὁ Χριστός λοιπόν, ἀναιρεῖ τήν ἐμπορικότητα τῆς σχέσεως τῆς ἀγάπης, τήν ἐμπορικότητα τῆς σχέσεως τῆς κοινωνικῆς πού ἔχουμε μέ τούς ἄλλους κι αὐτό πού εἶναι ἀπό τή φύση του ἐμπορικό καί οἰκονομικό κι αὐτό τό διαλύει.

Κι ἔρχεται λοιπόν ὁ Χριστός καί παρεμβαίνει σ’ αὐτή τήν κρίση, πού εἶναι κρίση τοῦ νοός μας, εἶναι κρίση τοῦ ἐγωισμοῦ μας, ἡ ὁποία ἐκφράζεται σέ πολυποίκιλα ἐπίπεδα κι ἔτσι ὅλα καί τά πνευματικά καί τά κοινωνικά, τά κάναμε ἐμπόριο, τά κάναμε συναλλαγή καί ζοῦμε συναλλακτικά· κι αὐτή εἶναι ἡ κρίση.

Ἄρα, ἡ λύση μιᾶς κρίσεως ἔρχεται ἀπό μέσα μας, καί ἡ λύση μιᾶς κρίσεως κι ἄς φαίνεται ὁ λόγος μου ἀφελής, ἔρχεται ἀπό τή δική μας στάση ἐμπρός στή ζωή. Καί κρίση νά μήν ὑπῆρχε οἰκονομική καί κρίση νά ὑπάρχει οἰκονομική, ἐμεῖς ἤδη κρινόμαστε ἀπό αὐτό τό θολωμένο μυαλό πού ὅλα τά ἀντιμετωπίζει μέ ἕναν τρόπο ἐμπορικό καί συναλλακτικό· καί τό εὐαγγελικό λοιπόν τό κείμενο ὅλα τά σπάζει καί λέει στό τέλος ὁ Χριστός τοῦ κειμένου: «ὁ Θεός, ὁ πατήρ μου εἶναι χρηστός ἐπί ἀχαρίστους καί πονηρούς» ἀγαπάει τούς πάντες· σπάζει τήν ἐμπορικότητα τοῦ «μ’ ἀγαπᾶς δέ μ’ ἀγαπᾶς», «σ’ ἀγαπῶ δέ σ’ ἀγαπῶ», κι αὐτό εἶναι τό κριτήριο μας.

Ἔτσι λοιπόν, ἄν ἀκοῦτε ὅτι ἔρχονται κρίσεις πολυποίκιλες, σέ πολυποίκιλα ἐπίπεδα, πρῶτα νά ἀνακρίνετε, ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, τόν ἑαυτό σας· πόσο μετέχετε σ’ αὐτή τήν κρίση δημιουργώντας τήν κρίση καί μετέχοντας σ’ αὐτή τήν κρίση καί δημιουργώντας τήν κρίση, τό πρῶτο πού ἔχουμε νά κάνουμε εἶναι νά ποῦμε: «τί μποροῦμε νά κάνουμε ἐμεῖς γιά νά λύσουμε τήν κρίση». Δέν μποροῦμε νά σταθοῦμε ὡς ἀφανεῖς ἥρωες μιᾶς τραγωδίας πού παίζεται κι ἁπλῶς νά μεμψιμοιροῦμε. Κάτι πρέπει νά κάνουμε ἐμεῖς παρεμβαίνοντας στή ζωή μας· κι ἄν παρέμβουμε στή ζωή μας, καί τό θέμα τό πνευματικό τῆς ἀγάπης ἤ τό κοινωνικό τοῦ «ἀγαθοποιεῖν» τό σπάσουμε ἀπό τόν κώδικα τοῦ ἐμπορίου καί τῆς συναλλαγῆς, τότε κάτι μπορεῖ νά γίνει. Ποῦ μπορεῖ νά μπεῖ αὐτό τό ἄκουσμα; Παντοῦ καί πουθενά. Μά ὁ Θεός εἶναι πανταχοῦ παρών· εἶναι πέρα ἀπό τό παντοῦ καί τό πουθενά. Ἐμεῖς κάνουμε αὐτό πού κάνουμε καί παρεμβαίνουμε στή ζωή ἐμεῖς, μέσα ἀπό αὐτό πού μποροῦμε μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ. Τά ἄλλα εἶναι ἁπλῶς φληναφήματα ταραχοποιῶν ἀνθρώπων πού ταράζουν τό νοῦ τοῦ λαοῦ τους. Ὁ λαός λοιπόν, πρέπει νά παρέμβει μ’ ἕνα δικό του μοναδικό τρόπο καί νά σπάσει τούς κώδικες καί τίς κλεῖδες τοῦ ἐγωισμοῦ καί τῆς συναλλαγῆς, οἱ ὁποῖοι κατατρύχουν κάθε μέρα τή ζωή καί τήν ἰσορροπία του. Καί τότε πραγματικά, ὅπως ἔγινε πολλές φορές μέσα στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς ἱστορίας της, πολλά μποροῦν νά γίνουν.

Ἔτσι λοιπόν, «ὁ Πατήρ μου εἶναι χρηστός ἐπί ἀχαρίστους καί πονηρούς»· μποροῦμε τό ἴδιο νά κάνουμε; Ὄχι ἁπλῶς γιά λόγους τοῦ νά γίνουμε καλοί χριστιανοί, ἀλλά γιά κάτι βαθύτερο. Γιά νά παρέμβουμε καί νά βάλουμε τό χέρι μας στόν τύπο τῶν ἥλων, στήν κρίση τοῦ κόσμου τήν ὁποιαδήποτε κοινωνική ἤ οἰκονομική, ὅπως κι ἄν λέγεται.